Kendi şiirini sesli okumanın kimi şairler için zorluğu olsa da, kimi şairler şiirlerini başkalarından dinlemeyi tercih ediyor. Hilmi Yavuz'un kendi şiirlerini seslendirdiği “Hüzün ki En Çok Yakışandır Bize” adlı iki CD'lik albümü de geçtiğimiz günlerde yayımlandı. Kendi şiirlerini ve sevdiği başka şiirleri sesli okumayı sevdiğini söyleyen Hilmi Yavuz, Ali Çolak'ın "Peki şiir sesli okunmak için midir, sessiz yani gözle okunmak için mi?" sorusuna "Ben kendi şiirim adına konuşayım: Bazı şiirlerim yüksek sesle okunmalıdır, diye düşünürüm;- bazı şiirlerim de alçak sesle..." cevabını vermişti. Yıllar önce Yahya Kemal, Necip Fazıl, Erdem Bayazıt ve İsmet Özel'in şiirleri kendi seslerinden okura ulaşmıştı. Yakın dönemde Nâzım Hikmet, Orhan Veli, Özdemir Asaf, Oktay Rifat ve Behçet Necatigil'in sesli şiirleri yayımlaması dışında, sesli şiir adına ülkemizde öyle elle tutulur bir faaliyetin olduğu söylenemez.
İngiltere merkezli, dünyanın en büyük sesli şiir arşivine sahip Poetry Archive (Şiir Arşivi), www.poetryarchive.org adlı site yeni yüzü ve artan arşiviyle yeniden yayına başladı. Şiirin pek okunmadığı genel yargısını bir kenara bırakırsak Poetry Archive, ayda yaklaşık 250 bin ziyaretçi alıyor. Arşivini sürekli genişleten sitede, T. S. Eliot, Sylvia Plath, Ezra Pound, W. H. Auden, E. E. Cummings ve Dylan Thomas gibi klasik şairlerin yanı sıra günümüz şairlerinin sesli şiirleri yer alıyor. Britanya'nın 1999'daki milli şairi Andrew Motion'ın ve yapımcı Richard Carrington'ın yaklaşık on yıl önce kurduğu site, pek çok şairin şiirini okurken bir kaydının olmamasından yola çıkmış. "Bir şiirden nasıl zevk alırız? Hem gözümüzü hem kulağımızı kullanarak..." diyen Motion, sesin anlam ve duygularla iletişim kurduğu düşüncesinden hareketle bu siteyi kurduklarını dile getiriyor.
KULAK EN İYİ OKUYUCUDUR
Şiir metinsel bir forma sahip olmadan evvel sözlü bir sanat formuydu. Homeros'un şiirleri metne geçmeden önce dilden dile dolaşıyordu. Bir şairin şiirini seslendirmesi okura bir taraftan zevk verirken öte taraftan da eserin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olur. 19. yüzyılın başlarında kayıt teknolojisinin olmaması pek çok şairin kendi sesinden şiirlerini dinlememize engel olurken, teknolojinin çağ atlayıp kılık değiştirdiği 20. yüzyılda bile böyle bir eksiklikten söz edilebilir. Poetry Archive, bu eksikliği gidermek için yola koyulurken, klasik şiirler için seslendirme sanatçılarıyla veya başka şairlerle işbirliğine gidiyor, günümüz şairlerinin ise kendi sesinden şiirlerine yer veriyor. Teknolojinin imkânlarını kullanarak şiirin yeniden dolaşıma girmesi, okunması ve dinlenmesi için çaba harcayan Poetry Archive, özellikle yeni nesilleri, uçsuz bucaksız şiir dünyasına davet ediyor. İngiliz Sanat Konseyi (Arts Council of England) ve çeşitli bağışlarla sesli şiir üretimlerini gerçekleştiren Poetry Archive, bu arşivin bir sonu olmadığının farkındalığı içinde arşivine sürekli yeni şiirler ekliyor.
Şık tasarımıyla, sosyal medyada da şiirlerin paylaşımına imkân veren site, bünyesindeki seçici kurulun katkısıyla farklı türden sesleri ve şiir anlayışlarını meraklısına sunmaya çalışıyor. Siteyi ziyaret eden şiir meraklılarının da taleplerini göz önünde bulunduran site, çocuk şiirleri için ayrı bir kategori oluşturmuş durumda. Siteden dinlenebilen şiirleri meraklısı indirebiliyor veya satın alabiliyor. Bu sayede gelir elde eden Poetry Archive, daha fazla şiiri arşivine eklemeye çalışıyor. Sesli şiire artan ilgi düşünülünce, Poetry Archive gibi bir sitenin benzeri Türkiye'de neden hayata geçirilmesin diye düşünmekten kendini alamıyor insan. Türk şiirinin de bir sesli hafızaya ihtiyaç duyduğu kesin. Amatörce hazırlanmış siteleri bir kenara bırakırsak, böyle bir çalışma Türk şiirine büyük katkı sağlayacaktır. Amerikalı şair Robert Frost'un (1874-1963) dediği gibi, 'kulak en iyi okuyucudur'. (www.poetryarchive.org)
Musa İğrek, Londra
Zaman Gazetesi
10 Temmuz 2014
Yorumlar
Yorum Gönder