Yazarlar Google’a karşı birleşti

Dünya genelinde yayımlanmış milyonlarca kitabı dijital ortama aktaran arama motoru devi Google’a karşı, Amerika merkezli Yazarlar Birliği (The Authors Guild) uzun süredir davalı. Geçtiğimiz kasım ayında mahkeme, arama motoru üzerinden ulaşılmalarını sağlamak için şirketin kitapları dijitalleştirebileceği kararını vermişti. 2005’ten beri devam eden davada mahkeme, Google’ın kitapları dijitalleştirerek internette bulundurmasını kamu yararı olarak değerlendirdi. Kararı temyize taşıyacaklarını açıklayan Yazarlar Birliği, geçtiğimiz ay başvurusunu gerçekleştirdi. Dünya genelinde pek çok yazarın desteğini almaya devam eden ve bir nevi kampanyaya dönüşen davaya ünlü yazarlardan da destek geliyor.

İfade özgürlüğü ve yazarların telif haklarının korunması konusunda 1912’den beri faaliyet gösteren ve Google’ın diital kütüphanesine koyduğu milyonlarca kitabı izinsiz olarak dijital ortama aktardığını savunan kampanyanın destekçileri arasına J. M. Cootzee, Margaret Atwood, Ursula K. Le Guin, Yann Martel, Peter Carey, Michael Pollan ve Thomas Keneally gibi tanınmış isimler katıldı. Dünya çapında ses getiren bu eylem çağrısına insan hakları dernekleri, telif hakkı uzmanları ve hukukçular da destek veriyor.

Google, yazarları ve yayıncıları kızdıran bu projesini şöyle açıklıyor: “Kütüphane Projesi’nin amacı basittir: yazar ve yayıncıların telif haklarına saygı göstererek, kişilerin özellikle artık basılmadığı için başka yollarla bulamayacakları kitapları bulmalarını kolaylaştırmak. Asıl amacımız, yayıncılarla ve kütüphanelerle birlikte çalışarak kapsamlı, aranabilir, kullanıcıların yeni kitapları ve yayıncıların yeni okuyucuları keşfetmesine yardımcı olacak tüm dillerdeki kitapları içeren bir sanal kartotek kartı oluşturmaktır.” Google’ın bu açıklamalarından mahkemenin davayı reddediş gerekçesi anlaşılabilir, zira dünya devi kamu yararına odaklanan bir projeyi yürütmekte.

“Bensiz edebiyat sanayii var olamaz”

Google’ın hırslarının sınır tanımadığını dile getiren Yazarlar Birliği Başkanı Roxana Robinson ise milyonlarca telif hakkı olan kitabın Google tarafından dijital ortama aktarıldığını söylüyor. Google’ın, telif hakları kendilerinde olan yazarların eserlerine ücretsiz konmaya çalıştığına değinen Robinson, dünya devinin bu hamlesinden sadece yazarların değil, görsel sanatçıların, fotoğrafçıların ve söz yazarlarının da etkilendiğini belirtiyor. Yazarlar Birliği’nin temyize gitme kararını destekleyen yazarların ortak görüşü ise Google’ın kendilerine ve yayıncılara hak sahibi oldukları eserlerinin tasarrufu konusunda daracık bir alan bıraktığı şeklinde.

Google, 20 milyondan fazla kitabı taramış ve bunlardan 2,7 milyon kadar kitabı ise birlikte çalıştığı kütüphanelerle paylaşmış durumda. Google’ın karşısında pek çok yazarın desteğini almaya devam eden Yazarlar Birliği, temyizden olumlu bir kararın çıkacağı beklentisini taşıyor. Temyizden olumlu bir karar çıkarsa, Avrupa’dan pek çok ülke de bu kavgaya dahil olabilir. Bir tarafta yeryüzünde yazılmış bütün kitapları belleğine toplamaya çalışan Google, öte tarafta bu metinlerin üreticisi yazarlar dururken, Doris Lessing’in “Bensiz edebiyat sanayii var olamaz!” deyişini hatırlatmakta yarar var. Yine kendisinden ödünçle “bu küçük, patronluk taslanan, küçümsenen ve en az ücret verilen kişi”yi yani yazarları kızdırmamak lazım. Fakat, bu kavgadan en çok okurların faydalandığını söylemeye gerek var mı acaba?

Musa İğrek, Londra

Zaman Gazetesi

8/5/2014

http://www.zaman.com.tr/kultur_yazarlar-googlea-karsi-birlesti_2215833.html