America’s Hidden History ve Don’t Know Much About History gibi çoksatan kitapların yazarı Amerikalı Kenneth C. Davis ve iş arkadaşım dediği Jenny Davis’in hazırladığı Edebiyattan Pek Anlamam, NTV Yayınları tarafından dilimize kazandırıldı. Kitap şairler, yazarlar, roman karakterleri, yasaklanmış kitaplar, tragedyalar, mezar taşı yazıları, yazarların takma adları, şiirlerin ilk ve son dizeleri, edebiyat ödülleri, romanların giriş ve son cümleleri, edebi hırsızlıklar ile yalanlar, beyazperdeye ve sahneye uyarlanan eserler gibi konular hakkında sorulara yer veriyor. Soruların hemen arka sayfasında ise cevapları var.
Edebiyat ‘malumat’ı
Kitabın niyetini Kenneth C. Davis’den dinleyelim: “Eğlenceli, bilgilendirici ve teşvik edici küçük testler derlemesi olan Edebiyattan Pek Anlamam, sizi pek çok önemli yazarla ve onların yapıtlarıyla buluşturmayı amaçlıyor; yüzlerce büyük roman, şiir ve oyun hakkında bilmeniz gerekenleri anlatıyor; daha az duyulmuş yazarları keşfetmenizi sağlıyor ve okumaya hevesi olup bunu eğlenerek yapmak isteyenlere, edebiyat eğitiminin genel bir özetini sunuyor.”
Kenneth C. Davis’in deyişiyle biraz eğlendirecek kitabın üst başlığı ise iddialı: “Tüm Zamanların En Etkili Kitap ve Yazarları Hakkında Bilmeniz Gerekenler”. Yazar sanki takvim yapraklarının arkasında, gazetelerde, şimdilerde ise internette karşımıza çıkan “Bunları biliyor muydunuz?” sorusunu sorarcasına yola koyulmuş. Yazarların hakkını vermek lazım. Arada sıkı, ayrıntı dolu sorular da yok değil.
Kenneth C. Davis dünyada ilgi gören “Don’t Know Much About” (Hakkında Pek Bir Şey Bilmiyorum) adlı serinin yazarı. Bu seriden Tarih, Mitoloji, Coğrafya, Uzay, Dinozorlar, Amerika Tarihi, George Washington, Rosa Parks, Thomas Jefferson, Abraham Lincoln hakkında kitaplar yayımlandı. Okurların seriye ilgisi, her konudan anlayan yazarın iştahını kabartmış olmalı ki buna bir de edebiyatı katalım demiş. Ortaya çıkan ise hakkında çok da büyük hayallere kapılmamanız gereken bir kitap. Kısacası ‘trivia’ kıvamında… İthaftan, yazarın amacını anlamak kolay: “Bu kitap ‘Neden’ sorusunu soran tüm çocuklara ve zaman ayırıp onlara cevap vermeye çalışan ana-babalara, öğretmenlere, kütüphanecilere ve akrabalara adanmıştır.”
Çalışma, Ernest Hemingway, Emily Dickinson, John Steinbeck, Franz Kafka, Agatha Christie, Gabriel García Marquez, Virginia Woolf, Jorge L. Borges gibi yazarlar hakkında tadımlık bilgiler vererek sorulara geçiyor. “Doğru mu, Yanlış mı? gibi test soruları için yazarın deyişiyle “kalemlerinizi yontup zekanızı sınamaya hazırlanın”, zira “Soruları çözün, bilgilerinizi sınayın”, “Bakalım hangisini biliyorsunuz”, “Hadi atlayın soru tramvayımız sizi bilgi dolu bir geziye götürecek.” “Soruları cevaplayın, görün”, “Öyleyse söyleyin bakalım”, “Bilginizi sınama zamanı”, “Bilginizle gösteriş yapma zamanı” gibi cümlelerle biten sorular nasıl bir yolculuğa çıkacağınızı hemen ele veriyor.
Türk okuruna özel sorular
Kitabın bir eğlenceden ibaret olduğu kesin, yazar da bunu savunuyor zaten, fakat işin, el attığı konular ve yazarlar hakkında hazırladığı sorulardan ibaret olmadığı, sayfalar ilerledikçe ortaya çıkıyor. Yine yazara kulak verelim: “Bu kitap sizi en Kafkavâri edebiyat kâbuslarınızdan bile kurtaracak. Bunun da ötesinde, okuma gruplarına malzeme sağlaması, sosyal buluşmalarda zevkli sohbetlerin kapısını açması, özgeçmişinizde okumaya ilişkin bazı boşlukları doldurması, yaz için düşündüğünüz okuma listesinin çıtasını yükseltmesi de cabası. Edebiyattan Pek Anlamam bunların hepsini yaparken, ilginç testleriyle her şeyi bilirimcilerin en iddialarını bile terletiyor. Bu kitap okumaktan hoşlananları ya ne çok şey bildikleri için gururlandıracak ya da edebi eğitimlerini tamamlamak üzere usulca kütüphane raflarının önüne götürecek.”
NTV Yayınları, Yaşar Kemal, Nâzım Hikmet, Orhan Pamuk, Oğuz Atay, Sait Faik, Yahya Kemal ve İhsan Oktay Anar gibi yazarlarla da ilgili soruları araya serpiştirerek bu minik testleri Türk okuruna yakınlaştırmaya çabalamış. Yayınevi, bunun yanında Salman Rüşdi’nin tartışmalı romanı Şeytan Ayetleri’ni geçtiğimiz aylarda yayımlayacağını duyuran ve bir anda ortadan kaybolan muzip kızları da unutmamış: “Şeytan Ayetleri yazıldıktan kaç yıl sonra Türkçeye çevrildi?” sorusuna yer vermiş kitapta. Cevap ise malum: “Türkçeye hiç çevrilmedi.”
Son sözü yine yazara verelim: “Bu kitap sizi hakikatlere götürecek mi bilemem. Ama umarım biraz eğlendirecek ve ilginizi uyandıracaktır.” Evet, edebiyat eğlencelidir, ama bazen Kâtip Bartleby’ye özenmemek de elde değil.
Kitaptan tadımlık sorular...
*Doğru mu, Yanlış mı? Borges, hiçbir zaman baştan sona bitmiş bir roman yazmadı.*Ernest Hemingway’in çok sık alıntılanan "cesaret" sözcüğünün tanımı nedir?
*Emily Dickinson’ın hayattayken kaç şiiri basıldı?
*Kafka’nın yayımlanmamış yazılarıyla ilgili olarak dostu Max Brod’dan ricası neydi?
*Agatha Christie’nin en uzun süre durmaksızın sahnelenen oyununun adı nedir?
*Nobel ödülü alan ilk Türk yazar kimdir?
*16 Haziran’da kitapseverler hangi Joyce bayramını kutlar?
*Nabokov’un diğer mesleği neydi?
*Hangi ülke 1927’de Eliot’a yurttaşlık verdi?
*William B. Yeats Galce konuşabiliyor muydu?
*"Ne içindeyim zamanın / Ne büsbütün dışında" dizeleri hangi şairin mezar taşında yazar?
Musa İğrek
Kitap Zamanı
Yorumlar
Yorum Gönder