Kültür ve sanatın hamisiydi

Şakir Eczacıbaşı

Beyoğlu Luvr Apartmanı'nda on beş yıldır faaliyet gösteren İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) geçtiğimiz haftalarda yıllardır düşünü kurduğu Şişhane'deki Deniz Palas Apartmanı'na taşındı. Açılış gününde yolu İKSV'den geçen herkes oradaydı. Yalnız biri eksikti: İKSV'nin 1993'ten beri yönetim kurulu başkanlığını yürüten fotoğraf sanatçısı, yazar, kültür ve işadamı Şakir Eczacıbaşı. Rahatsızlığı nedeniyle hastanede yatan Eczacıbaşı'nın yokluğu geride buruk bir mutluluk bırakmıştı. Konuşmacıların pek çoğunun dilinde Eczacıbaşı'nın bir an önce sağlığına kavuşup bu sevinci paylaşması vardı ama olmadı... Her fani gibi Şakir Eczabaşı da önceki gün dünya denilen bu gölgelikte vaktini tamamladı. Tedavi gördüğü Amerikan Hastanesi'nde 81 yaşında vefat eden Eczacıbaşı, yarın Teşvikiye Camii'nde öğle vaktinde kılınacak cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verilecek.

Fotoğraf en büyük tutkusuydu

Eczacıbaşı, 81 yıllık ömre pek çok şey sığdırmıştı. İzmir'de doğdu, Robert Kolej'deki öğreniminden sonra, Londra'da eczacılık okudu. 1953'te Türkiye'ye döndükten sonra Vatan gazetesinin Sanat Yaprağı ekinin yayıncıları arasında yer aldı. Kültür ve sanatın renkli dünyası onun için yavaş yavaş aralanmaya başladı. Bu alanda çalışmalarını dur durak bilmeden sürdürdü. Eczacıbaşı Kültür Filmleri dizisini Sabahattin Eyüboğlu ve Pierre Biro ile birlikte hazırladı. 1954'te, Onat Kutlar'la Türk Sinematek Derneği'ni kurdu, başkanlığını yaptı.

En büyük tutkusu fotoğraf sanatıyla 1960'larda ilgilenmeye başladı. Türkiye'de ve dünyada pek çok sergiler açtı. "Fotoğrafçı olmasaydım sanıyorum yazar olup romanlar, öyküler yazmak isterdim." diyordu. Seçme fotoğraflarından oluşan Anlar/Moments, Türkiye Renkleri, Kapılar ve Pencereler, Bir Seçki: 1965-2005 adlı kitapları yayımlandı. İlaç fabrikasını yönetirken 1968'den başlayarak Türkiye: Bir Portre, İstanbul Görüntüleri, Türkiye'den İnsan Manzaraları, Balıkçılar, Evler, Yollar. Sokaklar, Çarşılar, Pazarlar, Kahvehaneler temalı Eczacıbaşı Renkli Fotoğraf Yıllıkları'nı hazırladı, bu yayınlarda pek çok genç sanatçının önünü açtı.

Gölgesine sığındığı fotoğraf ve edebiyat ona cömertçe kapılarını açtı. Bernard Shaw ve Oscar Wilde'dan yaptığı derlemeler birçok kimsenin kitaplıklarında yerini aldı. Aforizmalarıyla ünlü İrlandalı Nobelli yazar Bernard Shaw'ın "Gençken yaptığım on şeyden dokuzunun başarısızlıkla sonuçlandığını gördüm. Başarısız olmak istemiyordum onun için ben de on kat daha fazla çalıştım." sözünü Eczacıbaşı'na yakıştırmak mümkün, zira onun çalışma azmi herkesin dilindeydi, kültür sanat alanında ardında bıraktığı başarılar bunun en büyük alameti.

Şakir Eczacıbaşı, 1972 yılında, Abdi İpekçi'nin isteğiyle Milliyet Sanat dergisinin kuruluşunda ön ayak oldu. Fransa'nın Sanat ve Edebiyat Şövalyesi Nişanı ve TC Devlet Üstün Hizmet Madalyası ile ödüllendirilen Eczacıbaşı, 1996'da iş hayatından elini eteğini çekti. İKSV'nin yönetim kurulu başkanı oldu.

Şakir Eczacıbaşı İstanbul Kültür Sanat Vakfı'na Şişhane'deki yeni binası Deniz Palas'ı kazandırarak Dr. Nejat F. Eczacıbaşı'nın vakfın kendine ait bir mekana kavuşması hayalini gerçekleştirdi. Kısacası, heybesinde pek çok hatıra biriktirerek bu dünyadan geçti. Kuşkusuz Eczacıbaşı'nın pek çok hatırası var. Hemen duyuralım Eczacıbaşı'nın anılarını derlediği kitap önümüzdeki günlerde yayımlanacak.


Yorumlar